Terapia grupowa, zwłaszcza terapia DDA/DDD, to przestrzeń, w której uczestnicy dzielą się swoimi doświadczeniami, uczą się lepiej rozumieć siebie i innych oraz pracują nad relacjami. Jednym z tematów, który często pojawia się podczas spotkań, jest udzielanie rad. Choć intencje osób dających rady są zazwyczaj dobre, niewłaściwe ich formułowanie może być nie tylko nieskuteczne, ale wręcz szkodliwe. Jak zatem unikać typowych błędów związanych z dawaniem rad i jak wspierać innych w sposób konstruktywny?

Dlaczego dawanie rad w terapii grupowej może być trudne?

Terapia grupowa opiera się na otwartej wymianie doświadczeń, empatii i wzajemnym wsparciu. Jednak dawanie rad, nawet jeśli wynika z troski, może mieć negatywne skutki. Oto kilka powodów, dlaczego tak się dzieje:

Ignorowanie uczuć drugiej osoby

Gdy Basia opowiada o swoim poczuciu winy związanym z rozwodem rodziców, Ela mówi: „Nie powinnaś czuć się winna, to przecież nie twoja wina”. Taka rada, choć logiczna, pomija emocje Basi i uniemożliwia jej pełne przeżycie swoich uczuć.

Przenoszenie własnych doświadczeń na innych

Kiedy Monika opowiada, że rozważa zakończenie związku, Zuzanna stwierdza: „Gdybym była na twoim miejscu, zostawiłabym go i zaczęła wszystko od nowa”. Tego typu porada odzwierciedla bardziej doświadczenia i przekonania Zuzanny niż sytuację Moniki.

Odbieranie odpowiedzialności

Radzenie komuś, co powinien zrobić, może sprawić, że osoba ta zacznie polegać na opiniach innych, zamiast samodzielnie podejmować decyzje. Michał, który otrzymuje rady od Krzysztofa, może poczuć, że jego własne wybory są mniej ważne niż sugestie kolegi.

Jakie są alternatywy dla dawania rad?

Zamiast dawać gotowe rozwiązania, warto wspierać innych w odkrywaniu ich własnych ścieżek. Oto kilka sposobów, które mogą zastąpić tradycyjne „dobre rady”:

Zadawaj pytania wspierające refleksję

Zamiast mówić Marii, co powinna zrobić, Janek może zapytać: „Co myślisz, że byłoby najlepsze dla ciebie w tej sytuacji?”. Takie podejście zachęca do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi.

Dziel się swoimi doświadczeniami

Zamiast radzić, Zofia może opowiedzieć o swoim podobnym doświadczeniu, np.: „Kiedy ja byłam w podobnej sytuacji, zrozumiałam, że potrzebuję czasu na podjęcie decyzji”. To daje przestrzeń dla innych do przemyśleń, nie narzucając gotowego rozwiązania.

Okaż empatię

Słowa „Rozumiem, że może być ci trudno” lub „Jestem tutaj, jeśli chcesz porozmawiać” są bardziej wspierające niż konkretne porady.

Jak skutecznie wspierać w terapii grupowej?

Aby skutecznie wspierać innych, warto pamiętać o kilku zasadach:

1. Pozwól na przeżywanie emocji

Kiedy Ewa zaczyna płakać, opowiadając o trudnych doświadczeniach z dzieciństwa, Tomasz odruchowo chce ją pocieszyć, mówiąc: „Nie przejmuj się, wszystko się ułoży”. Takie słowa mogą jednak przerwać proces emocjonalnego uwalniania. Czasem najlepiej po prostu być obecnym i pozwolić komuś na wyrażenie bólu.

2. Unikaj oceniania

Radzenie w stylu: „Gdybyś się bardziej postarał, wszystko by się ułożyło” może sprawić, że osoba poczuje się oceniana. Zamiast tego lepiej powiedzieć: „Widzę, że zmagasz się z trudnościami. Jak mogę cię wesprzeć?”.

3. Dziel się obserwacjami, a nie nakazami

Kiedy Jacek mówi: „Zauważyłem, że często przerywasz innym w grupie”, pozwala drugiej osobie zrozumieć swoje zachowanie. Takie obserwacje są bardziej pomocne niż rady typu: „Musisz nauczyć się słuchać”.

Jak przyjmować rady w terapii grupowej?

Przyjmowanie rad bywa trudne, szczególnie w kontekście terapii DDA/DDD, gdzie uczestnicy często zmagają się z niskim poczuciem własnej wartości lub lękiem przed oceną. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc:

Słuchaj z otwartością

Kiedy Piotr usłyszał od Ani: „Może warto spróbować inaczej podejść do tej sytuacji”, jego pierwszym odruchem było oburzenie. Jednak zamiast reagować emocjonalnie, dał sobie czas na przemyślenie jej słów.

Zadawaj pytania

Jeśli nie rozumiesz rady, dopytaj: „Czy możesz powiedzieć, co masz na myśli?”. Pozwoli to lepiej zrozumieć intencje drugiej osoby.

Decyduj samodzielnie

Pamiętaj, że to ty masz prawo decydować, co jest dla ciebie najlepsze. Przyjmowanie rad nie oznacza, że musisz ich przestrzegać.

Przykłady z praktyki

Historia Marty i Agnieszki

Marta, uczestniczka terapii grupowej DDA, podzieliła się swoimi trudnościami z wyrażaniem emocji. Agnieszka, zamiast udzielać rady, powiedziała: „Wiem, że to trudne, ale kiedy ja zaczęłam mówić o swoich uczuciach, poczułam dużą ulgę”. Marta poczuła się zrozumiana, co zachęciło ją do spróbowania podobnego podejścia.

Jak Tomek nauczył się słuchać

Tomek często udzielał rad innym uczestnikom grupy, wierząc, że im pomaga. Prowadzący zwrócił jego uwagę na to, że unika w ten sposób mówienia o własnych emocjach. Dzięki temu Tomek zrozumiał, że prawdziwe wsparcie polega na słuchaniu i byciu obecnym, a nie narzucaniu swoich rozwiązań.

Udzielanie rad w terapii grupowej, zwłaszcza w kontekście terapii DDA/DDD, wymaga delikatności i świadomości. Zamiast narzucać gotowe rozwiązania, warto wspierać innych poprzez empatię, zadawanie pytań i dzielenie się własnymi doświadczeniami. Pamiętajmy, że najlepsza rada to taka, która pomaga drugiej osobie znaleźć jej własną drogę, a nie przejmuje odpowiedzialności za jej decyzje.