Terapia grupowa, szczególnie w kontekście terapii DDA/DDD, jest przestrzenią, w której uczestnicy mogą nie tylko pracować nad swoimi trudnościami, ale także budować umiejętność skutecznej komunikacji. Jednym z kluczowych elementów tego procesu jest zadawanie pytań. Dobrze sformułowane pytania mogą wspierać proces terapeutyczny, otwierać nowe perspektywy i budować zaufanie. Z kolei nieprzemyślane pytania mogą wywoływać napięcie lub odwracać uwagę od istotnych emocji.

Jak zatem zadawać pytania w terapii grupowej, by przynosiły korzyści? W tym wpisie omówię dobre praktyki, potencjalne pułapki i sposób, w jaki pytania mogą wspierać uczestników w procesie zmian.

Dlaczego pytania są ważne w terapii grupowej?

W terapii grupowej pytania pełnią kilka kluczowych funkcji. Mogą pomagać w zrozumieniu doświadczeń innych, otwierać dyskusję lub skłaniać do refleksji. Przykładowo, kiedy Ania dzieli się swoimi trudnościami, dobrze zadane pytanie, takie jak „Co czujesz w tej sytuacji?”, może pomóc jej lepiej zrozumieć swoje emocje.

Pytania mają także moc budowania relacji w grupie. Gdy Marta pyta Marka: „Czy możesz powiedzieć więcej o tym, co czujesz?”, daje mu przestrzeń do otwarcia się. To z kolei wzmacnia wzajemne zaufanie i poczucie bezpieczeństwa w grupie.

Typowe błędy w zadawaniu pytań

Nie każde pytanie wspiera proces terapeutyczny. Niektóre pytania mogą być nieproduktywne, a nawet szkodliwe. Oto najczęstsze błędy, które warto unikać:

1. Zadawanie pytań w nieodpowiednim momencie
Przykład: Janek właśnie zacznął opowiadać o trudnym doświadczeniu z dzieciństwa, a Kamil przerywa mu pytaniem: „Dlaczego czujesz się winny?”. Tego typu pytanie może wytrącić Janka z procesu emocjonalnego i zmusić go do analizy, zamiast pozwolić na wyrażenie emocji.

2. Nadmierne wypytywanie
Kiedy jedna osoba zadaje zbyt wiele pytań, może to być odebrane jako wścibstwo lub kontrola. Na przykład Basia pyta Monikę: „Dlaczego nie odejdziesz od męża?”, „A co myślą twoje dzieci?”, „Czy próbowałaś z nim rozmawiać?”. Taka seria pytań może wywołać u Moniki poczucie presji i obronności.

3. Pytania maskujące własne emocje
Niektóre pytania mogą być próbą unikania własnych uczuć. Przykładowo, gdy Kasia pyta Piotra: „Dlaczego zawsze jesteś taki cichy?”, może to wynikać z jej własnego dyskomfortu związanego z ciszą, a nie z rzeczywistej troski o Piotra.

4. Pytania oceniające
Pytania w stylu: „Dlaczego tak długo trwasz w tym problemie?” mogą być odebrane jako krytyka, co zniechęca do otwartości.

Jak zadawać dobre pytania w terapii grupowej?

Dobrze sformułowane pytania wspierają proces terapeutyczny, otwierają przestrzeń do rozmowy i budują zaufanie. Oto kilka zasad, które warto wziąć pod uwagę:

1. Skup się na emocjach
Zamiast pytać o fakty, skoncentruj się na uczuciach drugiej osoby. Na przykład zamiast: „Co powiedział ci szef?”, zapytaj: „Jak się czułeś, gdy szef to powiedział?”.

2. Zadawaj pytania otwarte
Pytania otwarte dają więcej przestrzeni do odpowiedzi niż pytania zamknięte. Na przykład zamiast: „Czy jesteś zły?”, zapytaj: „Co czujesz w tej sytuacji?”.

3. Unikaj presji
Niektóre pytania mogą wywierać presję. Zamiast: „Dlaczego jeszcze tego nie zrobiłeś?”, lepiej powiedzieć: „Co powstrzymuje cię przed podjęciem decyzji?”.

4. Dziel się swoimi spostrzeżeniami
Zamiast pytać: „Dlaczego nic nie mówisz?”, można powiedzieć: „Zauważyłam, że dziś jesteś cichy. Czy chciałbyś podzielić się swoimi myślami?”.

5. Pamiętaj o intencji
Przed zadaniem pytania warto zastanowić się, dlaczego je zadajesz. Czy chcesz pomóc drugiej osobie, czy może unikasz swoich własnych emocji?

Zadawanie pytań w terapii grupowej, szczególnie w ramach terapii DDA/DDD, jest sztuką, która wymaga uważności, empatii i zrozumienia. Dobrze sformułowane pytania mogą otwierać przestrzeń do refleksji, budować zaufanie i wspierać proces terapeutyczny. Pamiętajmy, że celem pytań w terapii grupowej jest wsparcie, a nie ocenianie czy kontrolowanie. Dzięki świadomemu podejściu do zadawania pytań możemy stworzyć atmosferę, w której każdy uczestnik poczuje się zrozumiany i bezpieczny.